واقعۀ سقیفه پس از رحلت رسول خدا|، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بوده است. در سقیقۀ بنیساعده، عدهای از صحابه بر خلاف وصیت پیامبر اکرم| دربارۀ خلافت امیرمؤمنان×، ابوبکر را بهعنوان جانشین آن حضرت انتخاب کردند. ازاینرو، آنچه در سقیفه گذشت، فراز مهمی در چکیده کامل
واقعۀ سقیفه پس از رحلت رسول خدا|، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بوده است. در سقیقۀ بنیساعده، عدهای از صحابه بر خلاف وصیت پیامبر اکرم| دربارۀ خلافت امیرمؤمنان×، ابوبکر را بهعنوان جانشین آن حضرت انتخاب کردند. ازاینرو، آنچه در سقیفه گذشت، فراز مهمی در تاریخ بهشمار میرود که باید از زوایای گوناگون مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. یکی از راههای آشنایی با عمق این حادثه، شناسایی حاضران در سقیفه است. در این نوشتار، تلاش شده افراد حاضر در آن محل معرفی شوند و تا جایی که تاریخ نشان میدهد به نقش هر کدام اشاره گررد. بیتردید، نام افراد سرشناس و یا کسانی که در سقیفه، نقشی داشتهاند در تاریخ ثبت شده است. یکی از شرایطی که اهلسنّت برای مشروعیت انتخاب خلیفه مطرح کردهاند، بیعت اهل حلوعقد با اوست. نگاشته حاضر ثابت میکند بسیاری از بزرگان اصحاب و اهل حلوعقد در سقیفه حضور نداشتهاند و تنها تعداد اندکی از آنان در سقیفه بودهاند. این مقاله در بیستویک گفتار ساختاربندی شده است.
پرونده مقاله
واقعه سقیفه، پس از رحلت رسول خدا’، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بود. در سقیفه بنی ساعده، عدّهای از صحابه بر خلاف وصیت پیامبر اکرم’ درباره خلافت امیر مؤمنان، ابوبکر را به عنوان خلیفه مسلمانان منصوب کردند. سقیفه، فراز مهمی در تاریخ است که باید از زوایای چکیده کامل
واقعه سقیفه، پس از رحلت رسول خدا’، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بود. در سقیفه بنی ساعده، عدّهای از صحابه بر خلاف وصیت پیامبر اکرم’ درباره خلافت امیر مؤمنان، ابوبکر را به عنوان خلیفه مسلمانان منصوب کردند. سقیفه، فراز مهمی در تاریخ است که باید از زوایای گوناگون بررسی شود. یکی از ادّعاهای برخی از عالمان اهل سنّت برای توجیه بدعت سقیفه، بیعت اهل حلّ و عقد با ابوبکر است. ادّعایی که در مقاله «بررسی حضور اهل حلّ و عقد در انتخاب خلیفه اوّل با شناخت فهرستی حاضران در سقیفه بنی ساعده» رد شد. در مقاله کنونی به اسامی کسانی که با انتخاب خلیفه در سقیفه و خلافت ابوبکر مخالفت کردند، اشاره میشود تا سستی ادّعای یادشده، بیش از پیش روشن شود. در برخی از منابع معاصر، نام 48 تن از مخالفان برده شده، امّا پژوهش حاضر بیش از 60 تن از مخالفان ابوبکر و چگونگی مخالفتشان را بیان کرده که در این مقاله به 35 نفر از آنان و در مقاله پسین، به معرّفی بقیّه پرداخته میشود.
پرونده مقاله
ابوطالب علیه السلام از شخصیتهای بیبدیل تاریخ اسلام است که در تحقّق دعوت اسلام و گسترش آرمانهای بلند آن یاریگر رسول خدا نقشآفرین بود. او امنیت کامل را برای پیامبر فراهم میکرد تا آن حضرت بتواند در مقابل مشرکان بایستد و با شرک و بتپرستی مبارزه کند و مردم را به توحید چکیده کامل
ابوطالب علیه السلام از شخصیتهای بیبدیل تاریخ اسلام است که در تحقّق دعوت اسلام و گسترش آرمانهای بلند آن یاریگر رسول خدا نقشآفرین بود. او امنیت کامل را برای پیامبر فراهم میکرد تا آن حضرت بتواند در مقابل مشرکان بایستد و با شرک و بتپرستی مبارزه کند و مردم را به توحید و یکتاپرستی بخواند. حمایت ابوطالب از برادرزادهاش در آن محیط ظلمانی و شرکآلود به حدّی بود که وقتی رحلت کرد جبرئیل امین بر پیامبر نازل شد و به ایشان گفت هر چه زودتر از مدینه خارج شود؛ زیرا با رفتن ابوطالب، دیگر امنیت ندارد و کسی نیست که از ایشان دفاع کند. در روایاتی که از امام صادق علیه السلام در کتاب شریف کافی درباره ابوطالب نقل شده به چند موضوع مهمّ شخصیتی ایشان اشاره شده است: نخست، تحت تکفّل قراردادن پیامبری که قبل از ولادت، پدر را از دست میدهد و در چهار یا ششسالگی مادرش را و در هشتسالگی با وفات پدربزرگش عبدالمطلب مواجه میشود؛ دوم مقام اوصیایی ابوطالب علیه السلام؛ سوم ایمان ابوطالب علیه السلام؛ چهارم بازخوانی حمایت همهجانبه ابوطالب علیه السلام از پیامبر که اجازه نمیداد مشرکان قریش کوچکترین توهین و بیحرمتی به ساحت قدسی پیامبر صلی الله علیه و آله انجام دهند.
پرونده مقاله
بزرگی شخصیت و تأثیرگذاری حمایتهای جناب ابوطالب علیه السلام در استقرار و پیشبرد اسلام، قابل تشکیک و انکار نیست؛ امّا در طول تاریخ، فعالیتهایی برای مخدوشکردن چهره ایشان انجام شده است. بحث ایمان حضرت ابوطالب علیه السلام مهمترین موضوعی است که در آن تشکیک کردهاند. این ت چکیده کامل
بزرگی شخصیت و تأثیرگذاری حمایتهای جناب ابوطالب علیه السلام در استقرار و پیشبرد اسلام، قابل تشکیک و انکار نیست؛ امّا در طول تاریخ، فعالیتهایی برای مخدوشکردن چهره ایشان انجام شده است. بحث ایمان حضرت ابوطالب علیه السلام مهمترین موضوعی است که در آن تشکیک کردهاند. این تردید مستند به چند روایت ساختگی و چشمپوشی از واقعیتهای تاریخی صورت گرفته است. عالمان فرقههای مختلف اسلامی در مقابل این قضاوت، با استناد به ادلّه عقلی و نقلی، صحّت ایمان ابوطالب را اثبات کردهاند. زیدیان نیز از این قافله جا نمانده و برخی از ایشان مانند شیخ یحیی بن هاشم الحسنی الصنعانی در کتابی با عنوان «ارشاد الهارب» به دفاع از ایمان ایشان پرداخته است. تسلّط عالمان زیدی بر منابع و روایات اهل سنّت از نقاط قوّت نویسنده و کتاب است. نوشتار حاضر محتوای کتاب ارشاد الهارب را با روش گزیدهیابی و در چهار بخش گزارش میکند.
پرونده مقاله
شناساندن مطالعات و تحقیقات پژوهشگران، یکی از روشهای مرسوم و تکمیلی یک پژوهش است. گاهی یک مسأله آنقدر مهم است که در تبیین آن تکنگاری شکل میگیرد به ویژه اگر مسأله از نوع مسائل اعتقادی باشد. ماجرای «ایمان ابوطالب» یکی از همین مسائل است که دستمایه بسیاری از مطالعات تار چکیده کامل
شناساندن مطالعات و تحقیقات پژوهشگران، یکی از روشهای مرسوم و تکمیلی یک پژوهش است. گاهی یک مسأله آنقدر مهم است که در تبیین آن تکنگاری شکل میگیرد به ویژه اگر مسأله از نوع مسائل اعتقادی باشد. ماجرای «ایمان ابوطالب» یکی از همین مسائل است که دستمایه بسیاری از مطالعات تاریخی ـ کلامی قرار گرفته است. در این بین یکی از مهمترین نگاشتهها در خصوص شناساندن جناب ابوطالب× و ایمان ایشان، کتاب «کبیر الصحابة ابوطالب علیه السلام» اثر دکتر عبدالرسول غفاری است. نویسنده برای اثبات ایمان ابوطالب علیه السلام در آغاز به ریشهیابی و تاریخمندی مسأله پرداخته است. وی با سودجستن از ادلّه چهارگانه (قرآن، سنّت، عقل و اجماع) و نیز مطالعه رفتارهای ابوطالب علیه السلام از جمله اشعار وی و تحلیل آنها، تلاش خود را در 10 فصل سامان داده است. او تحلیلهای خود را با عنوان «قال الغفاری ...» به مخاطب عرضه میکند. شناخت نویسنده و کتاب وی موضوعی است که محتوای این نوشتار را تشکیل میدهد.
پرونده مقاله
یکی از شبهات مطرحشده درباره حضرت ابوطالب علیه السلام ، مسأله ایمان آن حضرت است. تاکنون آثار متعدّدی در پاسخگویی به این شبهه منتشر شده است. کتابِ ابوطالب مومن قریش، از جمله آثار قوی و اثرگذار در این زمینه است. مؤلّف این کتاب «عبدالله خنیزی» از عالمان معاصر منطقه قطیف عر چکیده کامل
یکی از شبهات مطرحشده درباره حضرت ابوطالب علیه السلام ، مسأله ایمان آن حضرت است. تاکنون آثار متعدّدی در پاسخگویی به این شبهه منتشر شده است. کتابِ ابوطالب مومن قریش، از جمله آثار قوی و اثرگذار در این زمینه است. مؤلّف این کتاب «عبدالله خنیزی» از عالمان معاصر منطقه قطیف عربستان است. این اثر در دو بخش اصلی تنظیم گردیده که بخش اوّل آن با عنوان «فی مدارج الحیاة» آمده و بخش دوم به «فی ذمّة التاریخ» نامگذاری شده است. گذشته از علل معنوی، محتوا و روش، دو عامل اصلی موفقیت هر کتاب در اثرگذاری بر مخاطب است از این رو بررسی محتوای کتابِ ابوطالب مؤمن قریش و شناسایی روش مؤلّف در ارائه مطالب، ضروری است. هدف این پژوهش، کشف شیوه و روش خنیزی در اثبات ایمان ابوطالب علیه السلام و نحوه پاسخگویی به این شبهه است. فایده این مقاله، ارائه خلاصه محتوای کتاب خنیزی به عنوان الگویی مناسب در تحلیل و بررسی شبهات اعتقادی به جامعه علمی و پژوهشگران این عرصه است. روش خنیزی در گزینش و تحلیل محتوا می تواند در چگونگی بهره گیری از حدیث و تاریخ جهت ردّ یک ادعا و یا اثبات مطلب، موثر باشد.
پرونده مقاله
واقعه سقیفه، پس از رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بوده است. در سقیقه بنیساعده، عدّهای از صحابه بر خلاف وصیّت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره خلافت امیر مؤمنان علیه السلام، ابوبکر را به عنوان جانشین آن حضرت انتخ چکیده کامل
واقعه سقیفه، پس از رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بوده است. در سقیقه بنیساعده، عدّهای از صحابه بر خلاف وصیّت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره خلافت امیر مؤمنان علیه السلام، ابوبکر را به عنوان جانشین آن حضرت انتخاب کردند. از این رو، جریان سقیفه، فراز مهمّی در تاریخ به شمار میرود که باید از زوایای گوناگون مورد بررسی قرار بگیرد. یکی از ادّعاهای برخی از علمای اهل سنّت، بیعت اهل حلّ و عقد با ابوبکر است. ادعایی که در مقاله «بررسی حضور اهل حلّ و عقد در انتخاب خلیفه اوّل با شناخت فهرستی حاضران در سقیفه بنیساعده» رد شد. در مقاله کنونی به اسامی کسانی که با انتخاب خلیفه در سقیفه و خلافت ابوبکر مخالف بودند اشاره میشود تا ادّعای یادشده، بیش از پیش نقد و رد شود. در برخی از منابع معاصر، نام 48 تن از مخالفان برده شده، امّا پژوهش حاضر 72 تن از مخالفان ابوبکر را معرّفی و چگونگی مخالفتشان را تبیین کرده است. در مقاله پیشین به نام 35 نفر از مخالفان ابوبکر اشاره شده بود و این مقاله به 37 تن دیگر میپردازد.
پرونده مقاله